بحران خاموش برای سلامت مردم؛ مقاومت دارویی در حال گسترش است
بحران مقاومت دارویی در کشور بهدلیل مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها شدت گرفته و بدون اقدام مؤثر، سلامت عمومی در معرض تهدید جدی است.
به گزارش آتیهآنلاین، رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی دانشگاه علوم پزشکی تهران با ابراز نگرانی از وضعیت بحرانی مقاومت دارویی در کشور، تأکید کرد که تجویز و مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها سلامت جامعه را تهدید میکند و بدون اقدام جدی و سیاستگذاری مؤثر، این بحران بهطور روزافزون گسترش خواهد یافت.
محمدرضا صالحی در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا با اشاره به روند تاریخی مقاومت میکروبی، توضیح داد که این پدیده همزمان با کشف آنتیبیوتیکها آغاز شد و به مرور زمان، با افزایش مصرف این داروها، شدت گرفت. او گفت که حتی الکساندر فلمینگ، کاشف پنیسیلین، نخستین کسی بود که نسبت به بروز مقاومت هشدار داد.
صالحی با بیان اینکه مصرف آنتیبیوتیکها در انسان، حیوانات، گیاهان و آبزیان باعث گسترش مقاومت میکروبی شده، هشدار داد که میکروبهای مقاوم میتوانند از این منابع به انسان منتقل شوند و بیماریزا باشند. به گفته او، بر اساس دادههای داخلی و اطلاعات بهدستآمده از برنامه GLASS با مشارکت سازمان جهانی بهداشت، وضعیت مقاومت دارویی در ایران «وخیم» است و تاکنون برنامه منسجم و مؤثری برای مقابله با آن وجود نداشته است.
او افزود که در درمانهای بیمارستانی و سرپایی، با گونههای میکروبی مواجهایم که به چند دارو مقاوماند و این مسئله نتیجه مصرف بیرویه و نادرست آنتیبیوتیکها طی دهههای گذشته است. یکی از مهمترین عوامل، تجویز آنتیبیوتیک بدون نسخه یا بر اساس درخواست بیماران است. صالحی همچنین از فشار فرهنگی و ذهنی مردم برای دریافت آنتیبیوتیک در هر نوع بیماری، حتی عفونتهای ویروسی، انتقاد کرد و آن را عاملی جدی در افزایش مقاومت دارویی دانست.
او همچنین به رفتارهای اشتباه برخی پزشکان اشاره کرد و گفت در کشور ما محدودیتی جدی برای تجویز آنتیبیوتیک وجود ندارد، در نتیجه برخی پزشکان نسخههای متنوع و گاه غیرضروری صادر میکنند که سلامت عمومی را تهدید میکند.
صالحی در پاسخ به اینکه آیا مقاومت دارویی باعث مرگومیر بیشتر شده است، گفت آمار رسمی و نظاممند در این زمینه وجود ندارد، اما شواهد بالینی نشان میدهد که موارد بستری طولانی، عوارض شدید و مرگ ناشی از عفونتهای مقاوم در حال افزایش است. به گفته او، نبود سامانه ثبت مرگومیر ناشی از مقاومت دارویی یکی از ضعفهای بزرگ نظام سلامت کشور است.
او با اشاره به وضعیت مشابه ایران در کنار کشورهایی مانند هند، پاکستان، برزیل و روسیه، گفت که این کشورها نیز در سازماندهی برای مقابله با مقاومت میکروبی با ضعف جدی مواجهاند.
صالحی تأکید کرد که برنامههای مقابله با مقاومت دارویی در ایران طی ۵ تا ۶ سال گذشته آغاز شده اما همچنان پراکنده، ضعیف و با قابلیت اجرایی پایین هستند. او خواستار همکاری جدی وزارت بهداشت، نظام پزشکی و رسانهها برای فرهنگسازی و اقدام عملی شد و گفت که هنوز در حوزه پیشگیری، اقدام اساسی انجام نشده است.
در پایان، او هشدار داد که تا زمانی که موضوع مقاومت میکروبی در اولویت سیاستگذاران سلامت کشور قرار نگیرد و منابع کافی به آن اختصاص داده نشود، وضعیت بهبود نخواهد یافت.