بیش از ۹۰ درصد از ظرفیت جدید انرژیهای تجدیدپذیر ارزانتر از سوختهای فسیلی است
سازمان ملل اعلام کرد که انرژی خورشیدی و بادی اکنون تقریبا همیشه ارزانترین و سریعترین گزینه برای تولید انرژی جدید است.
در سال ۲۰۲۴، ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر در جهان به ۵۸۲ گیگاوات افزایش یافت که حدود ۲۰ درصد بیشتر از سال قبل بود و بالاترین رشد سالانه از زمان آغاز ثبت آمار بهشمار میرود. تقریبا تمام شکلهای جدید تولید برق در جهان از منابع تجدیدپذیر تأمین شده و بیشتر قارهها نسبت به سوختهای فسیلی، ظرفیت بیشتری از انرژیهای پاک به سیستم خود افزودهاند.براساس گزارش چندنهادی سازمان ملل با عنوان «استفاده از لحظه فرصت»، نزدیک به سهچهارم از رشد تولید برق در جهان از انرژی باد، خورشید و دیگر منابع سبز حاصل شده است. «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل در این باره گفت: «این آمار نشان میدهد که از زمان توافق پاریس، چقدر در مسیر انقلاب انرژی پاک پیشرفت کردهایم.»تأیید «آژانس بینالمللی انرژیهای تجدیدپذیر» (IRENA) نیز نشان میدهد که بیش از ۹۰ درصد از انرژیهای تجدیدپذیر جدید، برق را با هزینهای کمتر از ارزانترین سوخت فسیلی تولید کردهاند.
سرمایهگذاری عظیم در انرژی پاک
«گوترش» در سخنرانی روز سهشنبه خود گفت که جهان در آستانه «عصری نوین» در زمینه انرژی قرار دارد و افزود: «سوختهای فسیلی به پایان راه رسیدهاند و خورشید طلوع عصری پاک را نوید میدهد. کافی است مسیر پول را دنبال کنید.»در سال گذشته حدود ۲ تریلیون دلار در انرژی پاک سرمایهگذاری شد؛ ۸۰۰ میلیارد دلار بیشتر از سرمایهگذاری در سوختهای فسیلی و بیش از ۷۰ درصد افزایش نسبت به ده سال گذشته. دادههای جدید آژانس IRENA نیز نشان میدهد که در سال گذشته، انرژی خورشیدی، بادی و برقآبی از ارزانترین منابع الکتریسیته بودهاند. انرژی خورشیدی اکنون ۴۱ درصد ارزانتر از سوختهای فسیلی است؛ در حالی که چند سال پیش هزینهاش چهار برابر بود. انرژی بادی فراساحلی نیز اکنون ۵۳ درصد ارزانتر است و یکی از مقرونبهصرفهترین منابع انرژی نو به شمار میروود.«گوترش» همچنین خاطرنشان کرد که در گذشته، رشد اقتصادی و افزایش انتشار کربن همراه با هم بودند، اما اکنون در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته انتشار ثابت مانده است در حالی که رشد ادامه دارد. تنها در سال ۲۰۲۳، بخش انرژی پاک حدود ۱۰ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی جهانی و نزدیک به یکسوم از رشد اقتصادی اروپا را به خود اختصاص داد.
موانع ژئوپلیتیکی و ساختاری
«فرانچسکو لا کامرا»، مدیرکل IRENA هشدار داد که این پیشرفتها تضمینشده نیستند. او به تنشهای ژئوپلیتیکی، تعرفههای تجاری و کمبود مواد اولیه بهعنوان عواملی اشاره کرد که میتوانند روند پیشرفت را کند کرده و هزینهها را افزایش دهند.
با وجود اینکه انتظار میرود با پیشرفت فناوری و تقویت زنجیره تامین، هزینههای انرژیهای تجدیدپذیر کاهش یابد، اما عوامل بیرونی مانند تغییرات در زنجیره تولید، بهویژه در چین، میتواند مانعی موقتی باشند.در اروپا، افزایش هزینهها به دلیل موانع ساختاری مانند تاخیر در صدور مجوز پروژهها و ظرفیت محدود شبکه برق احتمالا ادامه خواهد داشت.گوترش همچنین انتقاد کرد که سوختهای فسیلی هنوز تقریبا ۹ برابر بیشتر از انرژیهای تجدیدپذیر یارانه مصرفی دولتی دریافت میکنند و افزود: «کشورهایی که به سوختهای فسیلی چنگ میزنند، در واقع به اقتصاد خود آسیب میرسانند.»
انتخابهای درست
«لا کامرا» تاکید کرد که برای حفظ دستاوردهای گذار انرژی، جهان باید همکاری بینالمللی را تقویت کند، زنجیرههای تامین را ایمن و مقاوم نگه دارد و چارچوبهای باثباتی برای سیاستگذاری و سرمایهگذاری بهویژه در کشورهای جنوب جهانی فراهم آورد. او گفت: «گذار به انرژیهای تجدیدپذیر بازگشتناپذیر است، اما سرعت و عدالت آن بستگی به تصمیماتی دارد که امروز میگیریم.»