فقر مهارتی بلای جان اقتصاد ایران است
کارشناسان هشدار میدهند که «فقر مهارتی» به یک بحران جدی در بازار کار ایران تبدیل شده است؛ به طوری که از هر ۱۰ نفر نیروی کار، هفت نفر برای بقا و ارتقا در شغل خود نیازمند آموزشهای فوری هستند.
کارشناسان یکی از علل ریشهای بیکاری را فقدان مهارتهای مورد نیاز بازار کار در بین فارغالتحصیلان دانشگاهی و جویندگان کار میدانند. آنها تاکید کردهاند که ارائه آموزشهای مهارتی متناسب با نیاز واقعی اقتصاد، نقش کلیدی در ایجاد فرصتهای شغلی پایدار دارد.
ایسنا گزارش داده است که عمق این فاجعه مهارتی در آمارهای بینالمللی به وضوح قابل مشاهده است: ایران در شاخص میانگین سالهای تحصیلی در جایگاه نسبتاً قابل قبول ۶۱ از بین ۱۴۰ کشور جهان قرار دارد، اما وقتی نوبت به مهارت واقعی فارغالتحصیلان میرسد، با سقوط وحشتآوری به رتبه ۱۳۶ از ۱۴۰ کشور سقوط میکند. این فاصله عظیم بین مدرک تحصیلی و مهارت عملی، یکی از بزرگترین چالشهای نظام اقتصادی ایران محسوب میشود.
فاطمه منصوری، معاون پژوهش، برنامهریزی و سنجش مهارت سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور، در تأیید این بحران گفت: «فقر مهارتی» و «کمبود نیروی کار ماهر» از مهمترین مشکلات پیشروی بنگاههای اقتصادی کشور است.
او برای رفع این چالش بزرگ، همکاری فراگیر میان تمام دستگاههای متولی را ضروری دانست و اعلام کرد: حدود ۷۰ درصد جمعیت فعال اقتصادی کشور برای بهروزرسانی مهارت و فراگیری مهارتهای پایه نیازمند آموزشهای مهارتی هستند.
این در حالیست که تحولات سریع فناوری، بر پیچیدگی این بحران میافزاید. براساس گزارش سازمان فنی و حرفهای، تا سال ۲۰۳۰ میلادی حدود ۴۰ درصد از مهارتهای فعلی کاملاً منسوخ خواهند شد و ۴۴ درصد دیگر نیز دستخوش تغییرات بنیادی میشوند. این به آن معناست که سیستم آموزشی و مهارتی کشور نه تنها باید یک عقبافتادگی تاریخی را جبران کند، بلکه باید برای نیازهای آینده نیز آماده شود.
در واکنش به این بحران، برنامههایی در دست اجراست. در برنامه هفتم توسعه، آموزش ۵۰۰ هزار نیروی کار ماهر در حوزه اقتصاد دیجیتال و رساندن سهم آموزشهای فنی و حرفهای در مدارس به ۵۰ درصد پیشبینی شده است. با این حال، کارشناسان تاکید میکنند که تحقق این اهداف بلندپروازانه، بدون هماهنگی و تقسیم کار مشخص میان تمام نهادهای مرتبط، غیرممکن خواهد بود.
پیش از این نیز محمدرضا عارف، معاون رئیسجمهور، با تأکید بر ضرورت توجه جدی به مهارتآموزی گفته بود: هم اکنون بیشترین اتکا و تمرکز دولت روی فناوریهای پیشرفته و مهارتآموزی است.