افزایش چشمگیر مرگهای ناشی از وبا در سال ۲۰۲۴؛ هشدار تازه سازمان جهانی بهداشت
سازمان جهانی بهداشت در گزارش سالانه خود از افزایش ۵ درصدی موارد ابتلا و ۵۰ درصدی مرگهای ناشی از وبا در سال ۲۰۲۴ خبر داد. بیش از ۶ هزار نفر قربانی بیماریای شدهاند که قابل پیشگیری و درمان است.
گزارش تازه سازمان جهانی بهداشت نشان میدهد که بیماری وبا در جهان همچنان رو به افزایش است. در سال ۲۰۲۴ موارد ابتلا نسبت به سال پیش ۵ درصد رشد داشته و مرگومیر ناشی از این بیماری نیز با جهشی ۵۰ درصدی به بیش از شش هزار نفر رسیده است. این آمار در حالی منتشر شده که کارشناسان میگویند تعداد واقعی بیماران و قربانیان بسیار بیشتر از میزان ثبتشده است.
وبا بیماریای ناشی از باکتری «ویبریو کلرا» است که به سرعت از طریق آب آلوده به مدفوع انسان گسترش پیدا میکند. سازمان جهانی بهداشت عوامل متعددی از جمله درگیریهای مسلحانه، تغییرات اقلیمی، جابهجایی جمعیت و کمبود زیرساختهای آب و بهداشت را از دلایل اصلی افزایش شیوع وبا برشمرده است.
بر پایه دادههای این گزارش، ۶۰ کشور در سال ۲۰۲۴ موارد ابتلا به وبا را گزارش کردهاند؛ رقمی که نسبت به ۴۵ کشور در سال ۲۰۲۳ افزایش قابلتوجهی را نشان میدهد. بیشترین بار بیماری همچنان در قاره آفریقا، خاورمیانه و بخشهایی از آسیا متمرکز است و این مناطق در مجموع ۹۸ درصد موارد جهانی را به خود اختصاص دادهاند.
دامنه شیوع در سال گذشته گسترش یافته و ۱۲ کشور هر یک بیش از ۱۰ هزار مورد ابتلا را ثبت کردهاند. در میان آنها، هفت کشور برای نخستین بار با چنین ابعادی از شیوع روبهرو شدند. همچنین بازگشت وبا به منطقه «کومور» پس از بیش از پانزده سال وقفه، نشاندهنده پایداری تهدید انتقال جهانی این بیماری است.
شاخص مرگومیر در آفریقا نیز افزایش یافته و از ۱.۴ درصد در ۲۰۲۳ به ۱.۹ درصد در ۲۰۲۴ رسیده است. موضوعی که از شکافهای عمیق در ارائه خدمات حیاتی درمانی و شکنندگی نظامهای بهداشتی در بسیاری کشورها حکایت دارد. به علاوه، یکچهارم از مرگها در خارج از مراکز درمانی رخ داده که نشاندهنده کمبود دسترسی به درمان و ضرورت همکاری نزدیکتر با جوامع محلی است.
سازمان جهانی بهداشت برای مقابله با این روند تأکید میکند که دولتها، اهداکنندگان و جوامع باید دسترسی مردم به آب سالم و امکانات بهداشتی را تضمین کنند، اطلاعات صحیح برای حفاظت فردی ارائه دهند و امکان دسترسی سریع به درمان و واکسیناسیون را فراهم سازند. تقویت نظامهای پایش و تشخیص نیز از اقدامات کلیدی برشمرده شده است.
در زمینه واکسن، سال ۲۰۲۴ شاهد ورود یک واکسن خوراکی جدید به نام Euvichol-S به ذخایر جهانی بود. این نوآوری به حفظ سطح ذخایر بالاتر از آستانه اضطراری پنج میلیون دوز طی ششماهه نخست ۲۰۲۵ کمک کرد. با این حال، به دلیل تقاضای بالای واکسن، رژیم موقت تکدوزی همچنان ادامه یافت. در سال ۲۰۲۴ تقاضا برای ۶۱ میلیون دوز واکسن ثبت شد و رکورد ۴۰ میلیون دوز برای استفاده اضطراری در ۱۶ کشور تأیید شد، اما محدودیت عرضه همچنان بیش از تقاضا بود.
دادههای اولیه از سال ۲۰۲۵ نیز نشان میدهد که بحران وبا ادامه دارد و تاکنون ۳۱ کشور از ابتدای سال شیوع بیماری را گزارش کردهاند. سازمان جهانی بهداشت سطح خطر جهانی وبا را «بسیار بالا» ارزیابی کرده و اعلام کرده است با فوریت برای کاهش مرگها و مهار شیوع در کشورهای مختلف اقدام میکند. این سازمان بر تقویت پایش بهداشتی، مدیریت موارد ابتلا، تأمین تجهیزات ضروری، هماهنگی با شرکای میدانی و حمایت از اطلاعرسانی و مشارکت جوامع تأکید کرده است.