جنون سرعت و تصمیمات ناقص؛ تهران در مسیر افزایش تصادفات مرگبار
۴۲۷ نفر در شش ماهه اول سال جاری جان خود را در تصادفات رانندگی تهران از دست دادهاند؛ رشدی ۴۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته که زنگ خطری جدی برای شهر است.
در خیابانهای پایتخت، موتورسیکلتها با سرعتی غیرقابل کنترل تردد میکنند، عابران پیاده با اضطراب به تقاطعها نگاه میکنند و رانندگان خودرو بارها قوانین را نادیده میگیرند. رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات و مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران در نشست یادبود قربانیان سوانح رانندگی میگوید :بیش از ۷۰ درصد قربانیان موتورسیکلتها جان خود را از دست دادهاند و ۴۰ درصد فوتشدگان در محورهای بزرگراهی حادثه دیدهاند.
او تأکید میکند که بسیاری از جانباختگان، جوانانی هستند که بدون گواهینامه و نظارت کافی خانوادهها در خیابانها حضور داشتهاند: اگر همه حلقههای یک زنجیره مسئولیت خود را جدی میگرفتند، بسیاری از این تلفات قابل پیشگیری بود.
محمدباقر سلیمی، معاون عملیات پلیس راهور، با اشاره به ابعاد انسانی و اقتصادی تصادفات، میگوید:شاید در همین چند ساعتی که ما در این نشست هستیم بین شش تا هشت نفر جان خود را در تصادفات از دست داده باشند و روزانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر در بیمارستانها بستری میشوند. هر جانباخته بهطور میانگین ۱۷.۱ میلیارد تومان، هر مجروح ۶.۳ میلیارد تومان و هر تصادف حدود ۱.۸ میلیارد تومان به اقتصاد کشور آسیب وارد میکند. این ارقام معادل نزدیک ۱۸ درصد بودجه سالانه کشور است.
سلیمی اضافه میکند که فرسودگی ناوگان و رشد سریع خودروها فشار مضاعفی بر سیستم ایمنی و زیرساختها وارد کرده است: طبق آمار سال ۱۴۰۰، ۲۷ درصد خودروهای کشور در سن فرسودگی قرار دارند و روند جانباختگان موتورسیکلت هشداردهنده است.
بر اساس آمار پلیس، بیشترین افزایش تصادفات در میان موتورسیکلتسواران با ۴۸ درصد رشد دیده شده است. پس از آن، عابران پیاده با ۳۸ درصد و سرنشینان خودرو با ۱۴ درصد افزایش مواجه هستند.
دراین نشست جوانبخت با اشاره به آمار قربانیان تصادفات شهر تهران میگوید: ۱۷۸ نفر از قربانیان موتورسیکلتسوار بودهاند و در ۶۰ درصد موارد خودشان عامل تصادف بودهاند. این آمار هشداردهنده نیازمند اقدامات فوری در حوزه آموزش، فرهنگسازی و مهندسی ترافیک است.
محسن فلاحزواره، عضو هیئت علمی دانشگاه، وضعیت موجود را با روایت خیالی یک مدرسه ابتدایی مثال زد: مدرسهای با امکانات خوب اما نردههای ناایمن، نماد سیاستگذاری ناقص و عدم سرمایهگذاری در ایمنی است. دانش و آگاهی وجود دارد، اما اقدامات عملی متناسب با ریسکها انجام نمیشود. حتی وقتی پیشنهاد نصب حفاظ داده شد، پاسخ مسئولان این بود که پول نیست یا سال آینده انجام میدهیم.
او با اشاره به انرژی جنبشی، این موضوع را به تصادفات رانندگی مرتبط کرد: در سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت احتمال مرگ ۱۰ درصد و در سرعت ۵۰ این احتمال به ۹۰ درصد میرسد. عابران عملاً مشابه فردی هستند که از ارتفاع زیاد سقوط کرده است.
سهیل کوچکی، فعال حوزه دوچرخهسواری که در یک حادثه رانندگی دچار معلولیت شده است هم در این نشست، وضعیت عبور و مرور در شهر را اینگونه توصیف میکند: در بیشتر فضاهای شهری مناسبسازی برای معلولان وجود ندارد. حتی اگر امکانات محدودی مثل تابلو یا جای پارک معلول اضافه شود، کافی نیست.
او افزود که مسیرهای دوچرخه در تهران به فراموشی سپرده شده و حالا تبدیل به مسیر موتورسواری شدهاند: وضعیت موتورسواری در مقابل پیاده و دوچرخهسوار بسیار نگرانکننده است. بسیاری از افراد گواهینامه ندارند و در صورت حادثه، بیمه و پاسخگویی مناسبی وجود ندارد. با ایجاد مسیرهای پارک، محلهای ویژه و آموزش میتوان این خطرات را کاهش داد.
کارشناسان در این نشست تاکید کردند که تهران در معرض افزایش نگرانکننده تصادفات است؛ موتورسیکلتسواران و عابران پیاده بیشترین آسیب را میبینند. به گفته آنها تنها با اقدام هماهنگ و هدفمند در حوزه آموزش، مهندسی ترافیک، قانونگذاری و نظارت میتوان از ادامه روند صعودی جلوگیری کرد.