هشدار «یونیسف»: ۴۱۷ میلیون کودک در فقر چندبعدی گرفتار هستند
«یونیسف» هشدار میدهد بیش از ۴۰۰ میلیون کودک در جهان حداقل دو نیاز اساسی را همزمان از دست دادهاند؛ بحرانی که با کاهش کمکهای جهانی، درگیریها و تغییر اقلیم رو به تشدید است.
«یونیسف» در تازهترین گزارش جهانی خود اعلام کرد بیش از ۴۰۰ میلیون کودک در کشورهای کمدرآمد و با درآمد متوسط در فقر چندبعدی زندگی میکنند و حداقل دو نیاز حیاتی از میان نیازهای حیاتی مانند تغذیه، آب سالم، آموزش یا مسکن را همزمان از دست میدهند. به گفته این نهاد، چنین آماری «زنگ خطری جدی» برای آینده نسلها است. این گزارش با عنوان «وضعیت کودکان جهان ۲۰۲۵: پایان دادن به فقر کودکان» بر دادههای بیش از ۱۳۰ کشور تکیه دارد.
«کاترین راسل»، مدیر اجرایی یونیسف با بیان اینکه «فقر کودکان پیامدهای ویرانگری بر سلامت و رشد آنان دارد» تاکید کرد: «این وضعیت اجتنابپذیر است؛ اگر دولتها اراده کنند، میتوانند با سیاستگذاری درست جهان تازهای برای کودکان بسازند.»
فقر در شش دسته اندازهگیری میشود: آموزش، سلامت، مسکن، تغذیه، بهداشت و آب. بر اساس این گزارش ۱۲ درصد از کودکان مورد بررسی (حدود ۱۱۸ میلیون نفر) دستکم در سه حوزه اساسی محروماند و ۱۷ میلیون کودک نیز چهار یا بیشتر از چهار محرومیت را همزمان تجربه میکنند. بیشترین تراکم بحران در آفریقای سیاه و جنوب آسیا دیده میشود؛ بهطور مشخص در چاد ۶۴ درصد کودکان با دو محرومیت شدید و حدود یکچهارم با سه محرومیت روبهرو هستند.
در میان شش شاخص، فقدان بهداشت و دسترسی به توالت ایمن، گستردهترین محرومیت است: ۶۵ درصد در کشورهای کمدرآمد، ۲۶ درصد در کشورهای با درآمد متوسطِ پایین و ۱۱ درصد در گروه متوسط بالا. پیامد این کمبود، افزایش مستقیم خطر بیماریهای واگیر در میان کودکان است.
این در حالی است که روند کلی فقر کودکان طی یک دهه گذشته بهبود نسبی داشته و سهم کودکان دارای حداقل یک محرومیت از ۵۱ درصد در ۲۰۱۳ به ۴۱ درصد در ۲۰۲۳ رسیده بود. اما یونیسف هشدار میدهد که «پیشرفت در حال توقف است». مجموعه بحرانهایی چون درگیریهای مسلحانه، تغییر اقلیم، بدهیهای سنگین کشورها و شکاف فناوری مانع ادامه این روند شدهاند. همزمان کاهش بیسابقه کمکهای توسعهای جهانی، خطر تشدید این وضعیت را افزایش داده است.
این کاهش کمکها تنها یک پیامد ندارد. بر اساس برآورد نشریه «لنست»، قطع یا کاهش کمکهای بینالمللی ممکن است تا سال ۲۰۳۰ به مرگ ۴.۵ میلیون کودک زیر پنج سال منجر شود. تخمینهای یونیسف نیز نشان میدهد این روند ممکن است شش میلیون کودک دیگر را از تحصیل محروم کند.
با وجود چشمانداز هشداردهنده، نمونههای موفق امیدبخشاند. تانزانیا در فاصله ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ توانست فقر چندبعدی کودکان را ۴۶ درصد کاهش دهد؛ موفقیتی که بخشی از آن از طرحهای حمایت نقدی دولت ناشی میشود. در بنگلادش نیز کاهش ۳۲ درصدی فقر کودکان نتیجه سرمایهگذاری در آب سالم، بهبود مسکن، افزایش دسترسی به آموزش و برقرسانی بوده است؛ کشوری که میزان اجابتمزاج در فضای باز را از ۱۷ درصد در ۲۰۰۰ به صفر در ۲۰۲۲ رساند.
فقر تنها در محدوده درآمدی نیست. با وجود اینکه ۱۹ درصد کودکان جهان با کمتر از سه دلار در روز زندگی میکنند، بررسی ۳۷ کشور پردرآمد نشان میدهد ۵۰ میلیون کودک نیز در فقر نسبی پولی گرفتارند. در برخی کشورها مانند فرانسه، سوئیس و بریتانیا فقر کودکان نسبت به ۲۰۱۳ بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته است، در حالی که اسلوونی با بهبود نظام حمایت خانوادگی و افزایش حداقل دستمزد، فقر را یکچهارم کاهش داده است.
در پایان، «راسل» هشدار میدهد: «اکنون زمان عقبنشینی نیست. سرمایهگذاری در کودکان، سرمایهگذاری در جهانی سالمتر، آرامتر و پایدارتر است.» او خواستار اولویتدادن به کودکان در بودجهریزی، تقویت خدمات عمومی و حمایت اجتماعی، بهویژه در جوامع شکننده و بحرانزده شد؛ چرا که به گفته او «آیندهای که در آن کودکان فقیر بمانند، آینده هیچکس نیست.»