نان و لبنیات در چنگ مافیا؛ کارگران زیر فشار تورم
گرانی نان و افزایش قیمت لبنیات، فشار معیشتی کارگران را تشدید کرده و حداقل حقوق تنها ۲۸ درصد سبد معیشت را پوشش میدهد.
به گزارش آتیه آنلاین، گرانی نان و همزمان تورم شدید مواد غذایی و لبنیات، فاصله بین حداقل دستمزد و سبد معیشت کارگران را به کمتر از ۳۰ درصد رسانده است، وضعیتی که توان خرید اقشار کمدرآمد را به شدت تهدید میکند.
ایلنا با توجه به همین موضوع گزارشی منتشر کرده است، در بخشهایی از این گزارش آمده که: نان در مشهد برای دومین بار در سال جاری گران شد. این افزایش قیمت ابتدا بهصورت شبانه و مخفیانه با استفاده از کارتخوان دوم در برخی نانواییها اعمال شد و سپس مسئولان، آشکارا آن را تأیید کردند. جمعه شانزدهم آبان، رئیس اتحادیه نانوایان مشهد اعلام کرد قیمت نان از شب قبل به طور رسمی ۱۵ درصد افزایش یافته و روز بعد، هفدهم آبان، معاون برنامهریزی و توسعه فرمانداری مشهد از اجرای مصوبات جدید کارگروه آرد و نان شهرستان و آغاز اجرای قیمت اصلاحی نان یارانهای خبر داد. بر اساس گفتههای «سیدمرتضی حیدری»، این قیمتها طبق مصوبه شورای تأمین خراسان رضوی و کمکهزینه یارانهای دولت تعیین شده و برای اجرا به شهرستانها ابلاغ شده است.
این گرانی حداقل ۱۵ درصدی نان، همان روند همیشگی چرخه گرانی در کشور را دنبال میکند؛ ابتدا افزایش قیمت در یکی از استانها، معمولاً خراسان، اعمال میشود و ظرف دو تا سه هفته به سایر شهرها و حتی به پایتخت منتقل میشود. کارشناسان هشدار میدهند که این روند محدود به نان نخواهد ماند و سایر کالاهای اساسی نیز در معرض افزایش قیمت قرار دارند.
براساس دادههای رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه نان و غلات در مهرماه امسال حدود ۱۰۰ درصد بوده است، به این معنی که نان در یک سال گذشته بهطور متوسط دو برابر شده است و این افزایش اخیر، احتمالاً باعث شوک جدیدی در قیمتها خواهد شد. این وضعیت کارگران و اقشار کمدرآمد را با مشکل جدی مواجه کرده است، به ویژه آنهایی که درآمد حداقلی دارند و نان بخش اصلی سبد غذایی آنان را تشکیل میدهد.
در کنار گرانی نان، افزایش قیمت لبنیات نیز نگرانیها را شدت بخشیده است. «مجید میرلطیفی»، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، هشدار داده که قیمت ماست به زودی دو برابر خواهد شد و مردم ممکن است دیگر توان خرید نان و ماست را نداشته باشند. قیمت دام زنده از فروردین ماه امسال از ۲۵۰ هزار تومان به ۳۱۰ هزار تومان رسیده است و ادامه وضعیت کنونی بازار نهادههای دامی میتواند این روند صعودی را تشدید کند. همین امروز بسیاری از خانوادهها توان خرید شیر کیلویی ۴۵ هزار تومانی را ندارند؛ یک خانواده سه نفره برای زندگی سالم نیاز به حداقل یک لیتر شیر هر یک و نیم روز دارد که در ماه حدود ۲۰ لیتر و معادل یک میلیون تومان میشود. برای کارگری که حداقل دستمزد ۱۵ میلیون تومانی دریافت میکند، هزینه خرید شیر به تنهایی بخش قابل توجهی از درآمد را میبلعد.
براساس اعلام مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، سرانه مصرف روزانه لبنیات در ایران تنها ۱۶۰ گرم و تقریباً یک واحد است، در حالی که استانداردهای حداقلی برای هر فرد دو واحد در روز را توصیه میکنند. برای کارگران، این شاخص کمتر هم هست و با ادامه روند افزایش قیمتها، مصرف لبنیات به شدت کاهش یافته و سلامت تغذیهای خانوارها تهدید میشود.
در روزهای اخیر شاخصهای تورمی مهرماه، رکوردشکن بوده و با عبور سبد معیشت حداقلی از مرز ۵۰ میلیون تومان، یک شوک تورمی جدید به کالاهای اساسی در راه است. این وضعیت باعث شده است حتی خرید نان و ماست ساده هم برای کارگران دشوار شود.
فرامرز توفیقی، فعال کارگری و محاسبهکننده مستقل سبد معیشت خانوارهای کارگری، با انتقاد از ناتوانی دولت در کنترل قیمتها، میگوید مافیاها به طور خودسرانه در بازار خوراکیها، لبنیات و نهادههای دامی جولان میدهند و مسئول این گرانیها هستند. او میافزاید که حتی شرکتها و نهادهایی که شیر خام از دامداران خریداری کرده و به لبنیات مصرفی مردم تبدیل میکنند، همگی دولتی، نیمهدولتی یا خصولتی هستند و طی سال جاری چندین بار قیمت لبنیات افزایش یافته است.
توفیقی همچنین تأکید میکند که هر روز صبح متوجه میشویم چند قلم کالا گران شده و در این شرایط، جز عجز و ناتوانی دولت چیزی دیده نمیشود. او افزود که گوشت و دام زنده نیز به شدت گران شدهاند و هیچ شفافیتی درباره دلایل پشت پرده افزایش قیمتها وجود ندارد، حتی تب برفکی و مسائل مرتبط با دام هم نمیتواند توضیح کامل این گرانیها باشد.
وی تصریح میکند که تورم نقطه به نقطه واقعی سبد خوراکیها بیش از ۹۰ درصد است، اما دولت با عددسازی آن را ۶۴ درصد اعلام میکند. نان، که اخیراً ۱۰۰ درصد گران شده بود، دوباره در مشهد تا ۴۰ درصد افزایش یافته و روند صعودی قیمتها ادامه دارد.
سبد معیشت خانوارهای کارگری که در اسفند سال قبل حدود ۲۴ میلیون تومان بود، اکنون با تورم شدید اخیر به حدود ۵۸ میلیون تومان رسیده است. حداقل دستمزد ۱۵ میلیون تومانی تنها ۲۸ درصد این سبد را پوشش میدهد و به عبارتی حقوق یک کارگر فقط برای ۶.۵ روز ماه کافی است. بقیه هزینهها برای ادامه زندگی، با ارزانخری، حاشیهنشینی، زندگی در مناطق محروم، خوددرمانی یا کاهش هزینههای تحصیل و آموزش فرزندان جبران میشود، اما همچنان شکاف بزرگی باقی میماند که با هیچ ترفند سادهای پر نمیشود.
توفیقی هشدار میدهد که شکاف میان دستمزد و سبد معیشت حداقلی و غیرواقعی بیش از ۳۰ میلیون تومان است و این امر زندگی خانوادههای کارگری را تهدید میکند. کارگری که تمام روز کار میکند و ۱۵ میلیون تومان یا کمی بیشتر حقوق دریافت میکند، چگونه میتواند این شکاف بزرگ را پر کند تا خانوادهاش بتوانند به زندگی ادامه دهند و از شرایط بقا و معیشت آسیب نبینند؟
به طور خلاصه، افزایش دوباره قیمت نان در مشهد، تورم شدید در بازار مواد غذایی و لبنیات، و فاصله فاحش بین حداقل دستمزد و سبد معیشت خانوارهای کارگری، تصویر یک بحران معیشتی جدی برای اقشار کمدرآمد کشور را نشان میدهد. روند افزایشی قیمتها نه تنها به نان محدود نمیشود بلکه سلامت غذایی و توان خرید خانوارها را به شدت تحت فشار قرار داده است، و در غیاب کنترل جدی دولت و مداخلات مؤثر، این شرایط احتمالاً در ماههای آینده وخیمتر خواهد شد.