راهکار ابرچالش پایتخت؛ ترک فعل ها نادیده گرفته می شود

تهران در فصل پاییز و زمستان هر سال با بازتکرار آلودگی هوا مواجه است؛ پدیده‌ای که سلامت شهروندان، آموزش و صنعت را تحت تأثیر قرار داده و همچنان راه‌حل جدی و مؤثری برای آن عملی نشده است.

مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران تأکید کرد که قانون هوای پاک ضمانت اجرایی ندارد و بسیاری از دستگاه‌ها به تکالیف قانونی خود عمل نکرده‌اند. او گفت: دستگاه قضایی باید با ترک فعل نهادها در اجرای قانون هوای پاک برخورد کند و گزارش آن را به مردم ارائه دهد. متأسفانه تاکنون برخورد جدی در این زمینه مشاهده نشده است.

پیرهادی با اشاره به اهمیت ورود سازمان حفاظت محیط زیست به این موضوع افزود: این سازمان باید فعالانه‌تر عمل کند و به مردم گزارش دهد که چه اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا انجام شده است. او همچنین گفت  که اگر تمام دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها به شکل جدی وارد عمل شوند، آلودگی هوا قابل حل است.

در همین حال، رئیس کل دادگستری استان تهران در سومین همایش ملی حقوق شهروندی از بررسی پرونده‌های ترک فعل دستگاه‌ها در اجرای قانون هوای پاک خبر داد. القاصی مهر توضیح داد که این پرونده‌ها مربوط به مدیریت شهری نیست و شهرداری هیچ پرونده‌ای در این زمینه ندارد.

قانون هوای پاک که در سال ۱۳۹۶ به تصویب رسید، وزارت کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، شهرداری‌ها، نیروی انتظامی، سازمان ملی استاندارد، وزارت صمت، وزارت نفت، وزارت بهداشت، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی، وزارت اقتصاد و امور دارایی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه و دیگر دستگاه‌ها را موظف به کاهش آلودگی هوا کرده است. از این میان، ۱۴ دستگاه شامل وزارتخانه‌های نفت، نیرو، کشور، راه و شهرسازی، اقتصاد، صمت، بهداشت و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، شهرداری‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست، نیروی انتظامی، معاونت راهنمایی و رانندگی و سازمان صدا و سیما وظیفه مستقیم دارند.

اما چرا باوجود این قانون، آلودگی هوا همچنان به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی پایتخت باقی مانده است؟

احمد صادقی، عضو شورای شهر تهران، با تأکید بر اینکه موضوعاتی مانند آلودگی هوا و ترافیک «قابل‌حل» هستند به ایسنا گفته است: بسیاری از کشورهای جهان با استفاده از تجربیات موفق و رویکردهای علمی توانسته‌اند آلودگی هوا را کنترل کنند. او ادامه داد: مشکل اصلی نبود یک مجموعه واحد مسئول است؛ هر بخش این مسئله را به نهادی جداگانه واگذار می‌کند. برای مثال، اصلاح سوخت برعهده وزارت نفت است، وزارت صنعت باید نواقص خودروها را برطرف کند و واردات خودرو در اختیار مرجع دیگری است.

صادقی با اشاره به حضور ۴۰ تا ۴۵ نهاد مختلف در مدیریت آلودگی هوا افزود: نیازی به تشکیل سازمان جدید نیست، بلکه باید اختیارات و قوانین به‌گونه‌ای اصلاح شود که شهرداری بتواند امور مربوط به شهر را یکپارچه مدیریت کند. او همچنین هشدار داد که پاسخگو نبودن دستگاه‌ها موجب می‌شود هر نهاد تقصیرها را به گردن دیگری بیندازد و اقدامات مؤثری انجام نشود.

منابع اصلی آلودگی هوای تهران، به گفته صادقی، منابع متحرک مانند خودروها و به ویژه موتورسیکلت‌های فرسوده هستند. او تأکید کرد: برخی ادعا می‌کنند بارگذاری جمعیت عامل اصلی آلودگی است، اما این آدرس غلطی است.

صادقی بر لزوم یک عزم ملی برای جایگزینی موتورسیکلت‌های فرسوده با مدل‌های برقی و ارائه خدمات حمایتی برای تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه پاک تأکید کرد و افزود: استفاده از سوخت استاندارد نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوای پایتخت ایفا کند.