ایران وارد عصر سیمکارت دیجیتال میشود؟ وعدههای اپراتورها و پرسشهای مردم
با عرضه آیفونهایی که تنها از eSIM پشتیبانی میکنند، دوباره نگاهها به سمت فناوریای برگشته که پنج سال پیش در ایران آزمایش شد اما هنوز در دسترس عموم قرار نگرفته است. eSIM یا Embedded SIM نوعی سیمکارت دیجیتال است که روی مادربرد دستگاه نصب میشود و با ارسال پروفایل از سوی اپراتور فعال میشود.
همراه اول و ایرانسل تقریباً همزمان از «آمادگی» خود برای ارائه eSIM خبر دادهاند، اما پرسش باقی است: این وعدهها به معنای دسترسی واقعی و فوری کاربران است یا باز هم در حد شعار و مرحله آزمایشی خواهد ماند؟
یک تغییر کوچک با پیامدهای بزرگ
eSIM یا سیمکارت دیجیتال تراشهای است که درون دستگاه قرار دارد و بدون کارت فیزیکی فعال میشود. این تغییر ظاهراً ساده، پیامدهای عمیقی دارد: فعالسازی سریع بدون مراجعه حضوری، امکان داشتن چند شماره روی یک گوشی، تسهیل استفاده در سفرهای خارجی و حذف میلیونها قطعه پلاستیکی در سال. از خودروهای متصل به اینترنت گرفته تا ساعتهای هوشمند و ابزارهای پوشیدنی، همه از این تحول سود میبرند. در عین حال، موضوعات امنیتی مانند مدیریت پروفایلها و جلوگیری از سوءاستفاده نیز اهمیت بیشتری پیدا میکند.
ایرانسل و همراه اول؛ مسابقهای دیرهنگام
ایرانسل اولین آزمایش eSIM را در سال ۱۳۹۶ انجام داد و در سال ۱۳۹۹ نسخه آزمایشی آن را روی شبکه خود فعال کرد. با این حال، خدمات گسترده هرگز به مرحله اجرا نرسید. همراه اول هم در روزهای اخیر خبر از آغاز پیشثبتنام داده است. روش انتخابشده اما عجیب است: کاربر باید عدد «۱» را به شماره ۸۹۶۲ پیامک کند تا در فهرست قرعهکشی قرار گیرد. یا در ایرانسل با پر کردن یک فرم آنلاین در لیست قرعهکشی قرار بگیرد. این شکل غیرشفاف و بدون اطلاعرسانی دقیق، پرسشهای جدی ایجاد میکند. چرا فرآیندی به این اهمیت باید شبیه یک قرعهکشی تبلیغاتی باشد؟ آیا مدیران ترجیح میدهند شفافیت کمتر داشته باشند تا کنترل بیشتری بر روند عرضه حفظ کنند؟
کاربران در صف انتظار
پرسشهای مردم همچنان بیپاسخ مانده است: هزینه فعالسازی و تبدیل سیمکارت فیزیکی به دیجیتال چقدر خواهد بود؟ گوشیهایی که فقط eSIM دارند چگونه رجیستر خواهند شد؟ آیا انتقال پروفایل بین دستگاهها ساده خواهد بود؟ پاسخ مشخصی به این پرسشها داده نشده و همین، فاصلهی میان «آمادگی زیرساختی» و «دسترسپذیری واقعی» را نشان میدهد.
بیش از یک سرویس فنی؛ آزمونی برای اعتماد عمومی
سیمکارت دیجیتال تنها یک فناوری جدید نیست، بلکه معیاری است برای سنجش توان صنعت ارتباطات ایران در همگام شدن با استانداردهای جهانی. اگر باز هم روند طولانیِ وعده تا اجرا تکرار شود، مردم نهتنها از فناوری محروم خواهند شد، بلکه اعتمادشان به نوآوریهای آینده نیز آسیب خواهد دید. این بار، مسئله فقط eSIM نیست؛ مسئله تصویر کلی از صنعت ارتباطات است.