تهران زیر سایه موشها؛ سم دیگر کار نمیکند
گزارش تازه مرکز مطالعات و برنامهریزی شهرداری تهران هشدار میدهد که جمعیت موشها در پایتخت با سرعت نگرانکنندهای در حال افزایش است و روشهای سنتی مبارزه، بهویژه استفاده گسترده از سموم، دیگر قادر به کنترل این روند نیستند. این گزارش تأکید میکند که تهران برای جلوگیری از تبدیل مسئله جوندگان به یک بحران بهداشت عمومی، باید به سمت راهکارهای علمی، هدفمند و کمخطر حرکت کند.
مرکز مطالعات و برنامهریزی شهرداری تهران در گزارشی تازه هشدار داده است که جمعیت موشها در پایتخت به سطح نگرانکننده رسیده و شیوههای فعلی مبارزه، از جمله مصرف گسترده سموم، دیگر توان کنترل این روند را ندارند. این گزارش تأکید میکند که تهران برای جلوگیری از تبدیل شدن مسئله جوندگان به یک بحران سلامت عمومی، باید از الگوهای علمی و کمخطرتر استفاده کند.
گزارش مرکز مطالعات شهرداری نشان میدهد که افزایش چشمگیر جمعیت موشها در شبکه فاضلاب و فضاهای آلوده، به یکی از تهدیدهای مهم بهداشت عمومی در تهران تبدیل شده است.در این گزارش تأکید شده که اتکای شهر به سموم شیمیایی، تنها یک کنترل کوتاهمدت ایجاد کرده و بهمرور زمینه مقاومت دارویی و کاهش اثرگذاری این مواد را فراهم کرده است.
تحلیلگران مرکز مطالعات میگویند استفاده بیرویه از سموم، علاوه بر آسیبزدن به گونههای غیرهدف، خطر مسمومیت برای کودکان و گروههای آسیبپذیر را افزایش داده است.بهگفته نویسندگان گزارش، شبکه گسترده فاضلاب تهران، تراکم بالای جمعیت و مدیریت ناکارآمد پسماند، زیستگاهی ایدهآل برای تکثیر جوندگان ایجاد کرده و کنترل آنها را با دشواریهای جدی مواجه کرده است.
کنترل پایدار باید از الگوی مدیریت تلفیقی
این گزارش میافزاید که تهران برای رسیدن به کنترل پایدار باید از الگوی مدیریت تلفیقی آفات استفاده کند؛ الگویی که ترکیبی از پایش هوشمند، حذف هدفمند، اصلاح زیستگاهها و جایگزینی روشهای کمخطرتر بهجای سموم رایج است.
در بخش دیگری از گزارش، به مجموعهای از گزینههای دارویی اشاره شده که میتواند در کوتاهمدت به کاهش جمعیت موشها کمک کند از جمله نسخههای اصلاحشده ضدانعقادها، داروهای انسانی با قابلیت کنترل سریع، و ترکیباتی که با میکروکپسولاسیون خوشخوراکتر و ایمنتر میشوند.
این سند پژوهشی همچنین به روشهای بلندمدتی چون کنترل تولیدمثل، طراحی داروهای نرم و بهرهگیری از آسیبپذیریهای بیوشیمیایی جوندگان اشاره میکند؛ روشهایی که به گفته پژوهشگران میتواند جایگزین نسل فعلی سموم شود.
در کنار راهکارهای دارویی، مرکز مطالعات بر ضرورت مداخلات فوری محیطی تأکید دارد؛ اقداماتی مانند مسدودسازی ورودیها، پاکسازی منظم نهرها و مسیلها، پوششدهی کامل فاضلابهای روباز، و الزام رستورانها به نصب چربیگیرهای استاندارد.
بدون اصلاح ساختار مدیریت پسماند راه موثری وجود ندارد
نویسندگان گزارش میگویند بدون اصلاح ساختار مدیریت پسماند، هیچ راهکار دارویی یا فنی قادر نخواهد بود جمعیت موشها را در بلندمدت کاهش دهد.گزارش پیشنهاد میکند که شهرداری از سامانههای نوین پایش مانند سیستمهای تخصصی تشخیص حضور موش در فاضلاب استفاده کند و با نقشهبرداری دقیق مناطق پرخطر، مداخلات خود را هدفمند کند.مرکز مطالعات همچنین راهاندازی یک سامانه گزارشدهی مردمی را ضروری دانسته و معتقد است مشارکت شهروندان در کاهش تغذیه ناخواسته موشها نقش کلیدی دارد.
در پایان گزارش آمده است که حل این مسئله بدون همکاری بینبخشی ممکن نیست و تهران نیازمند یک کمیته مشترک میان شهرداری، وزارت بهداشت، سازمان محیطزیست و شرکت آبوفاضلاب است.این گزارش نتیجه میگیرد که ادامه روند فعلی میتواند به تقویت کانونهای بیماریزا و افزایش آسیب به زیرساختها منجر شود، اما اجرای راهکارهای علمی پیشنهادی میتواند مسیر کنترل پایدار جوندگان را هموار کند.