طرح ترافیک تهران؛ از مدل صفر و یک تا عوارض متناسب با آلایندگی و تراکم

ساعت اوج ترافیک است و خودروها پشت چراغ قرمز متوقفند، بیشتر خودروهای ترددی تاکسی‌های اینترنتی هستند. آلودگی هوا به صورت پراکنده در سطح شهر احساس می‌شود. در این شرایط، طرح ترافیک فعلی که تنها ورود خودرو به محدوده را مبنای پرداخت قرار می‌دهد، نه تنها وضعیت آلودگی را کاهش نمی‌دهد، بلکه نابرابری در پرداخت را تشدید می‌کند.

 شفیعی توضیح می‌دهد که تصمیمات حمل‌ونقل شهری نباید مرتباً در کوتاه‌مدت تغییر کند: این تصمیمات با سبک زندگی مردم منطبق و در زندگی روزمره آنان اثرگذار است. بنابراین باید در بلندمدت تصمیم گرفت و به آخرین دستاوردها و فناوری‌ها به صورت چندضابطه‌ای نگاه کرد. 

وی درباره وضعیت طرح ترافیک قدیم و جدید می‌گوید: مدل قدیم سال‌ها پابرجا بود و در زندگی مردم جا افتاده بود. در سال ۱۳۹۸ بازنگری شد و به شکلی پلکانی درآمد که بر اساس ساعت ورود و وضعیت معاینه فنی بود. اما مدل جدید هنوز عادلانه نیست: یک محدوده صفر و یک تعریف شده و خودروها تنها با ورود به محدوده هزینه می‌پردازند، فارغ از میزان حضور یا اثرشان بر تراکم و آلایندگی. حتی تاکسی‌های اینترنتی که مکرراً در محدوده تردد می‌کنند، تفاوتی با خودرویی که فقط وارد محدوده شده ندارد.

مجتبی شفیعی؛دبیر شورای عالی ترافیک کشوربه مدل پیشنهادی اشاره کرد که در برخی کشورها مثل سنگاپور به صورت پایلوت اجرا می‌شود و بر اساس آن، هزینه‌ها متناسب با اثر خودرو بر شهر تعیین می‌شود؛ آلایندگی، تراکم مسیر، زمان سفر و مدت حضور در محدوده. این مدل نه تنها عادلانه‌تر است، بلکه با هدف اصلی کاهش آلودگی هوا همخوانی دارد.

او افزود: مدلی که اخیراً به شورای ترافیک تهران پیشنهاد شد، به دلیل ساده‌سازی، همه این پارامترها را لحاظ نمی‌کند. اما من پیشنهاد دادم که این پارامترها مورد توجه قرار گیرد. طرح جدید نیز از این جهت عادلانه‌تر است که عوارض را متناسب با مدت حضور وسیله نقلیه در محدوده تعیین می‌کند و با تکمیل دوربین‌های شهری قابل اجراست.

 طرح ترافیک درمرحله بازنگری است؛ مسیری که از مدل صفر و یک عبور کرده و به سمت محاسبه عوارض مبتنی بر آلایندگی، تراکم و زمان حضور خودروها پیش می‌رود. اصلاحاتی که اگر مصوب شود به اعتقاد کارشناسان، هم عدالت در پرداخت برقرار خواهد شد و هم هدف اصلی طرح یعنی کاهش آلودگی هوا محقق می شود .